علل و درمان درد باسن در  ورزشکاران و افراد دارای فعالیت زیاد

تعداد زیادی از ورزشکاران  بعلت درد باسن یا نشیمنگاه به کلینیک های طب فیزیکی مراجعه می کنند.بیشتر ورزشکاران مراجعه کننده، در رشته های دو ومیدانی ،دوچرخه سواری  یا رشته هایی که در انها  امکان ضربه خوردن به باسن یا دو سرعتی وجود دارد فعالیت می کنند.

علل درد باسن در ورزشکاران و افراد فعال:

تشخیص  دقیق علت درد باسن و  نشیمنگاه می تواند کار دشواری باشد زیرا درد باسن و نشیمنگاه  می تواند از    انواع بافتهاو ساختمان های باسن یا بصورت درد ارجاعی(دردی که محل درد  متفاوت از محل عضو اسیب دیده است.) از ستون فقرات ناحیه کمر یا مفاصل ساکروایلیاک منشا گرفته باشد. مفاصل ساکرو ایلیاک  مفاصلی در قسمت پائین کمر هستندکه استخوان های لگن را به ستون فقرات وصل می کنند.استخوان لگن(هیپ) شامل سه قسمت است:ایلیوم،ایسکیوم و پوبیس.

● شایعترین علت درد باسن در ورزشکاران و افراد دارای فعالیت زیاد مانند  سایر افراد ، درد ارجاعی از ستون فقرات ناحیه کمر و در درجات بعدی  درد مفاصل ساکروایلیاک و مشکلات مربوط به محل اتصال عضله همسترینگ(عضله پشت ران) برروی برجستگی های ایسکیال است( برجستگی های ایسکیال استخوانهایی هستند که قسمت سفت نشیمنگاه را تشکیل می دهند وبخصوص موقع نشستن وزن راتحمل می کنند.)

● ضربات به ناحیه کمر، ساکرو ایلیاک وباسن از علل درد باسن بخصوص درد حاد در ورزشکاران است.

● تاندونیت هم از علل شایع درد باسن در ورزشکاران و افراد دارای فعالیت بدنی زیاد است.( تاندونیت به التهاب نوارهای محکمی که عضله را به استخوان وصل می کند  گفته می شود)

سایرعلل درد باسن و نشیمنگاه  در ورزشکاران و در افراد دارای فعالیت ورزشی شامل

موابورس ناحیه باسنرد زیر است:

●تاندونیت در محل اتصال  عضله همسترینگ،

● پارگی ناکامل عضله همسترینگ،

● بورسیت در محل اتصال همسترینگ(بورسیت ایسکیال). بورس ها کیسه های کوچک پر از مایع در محل مفاصل است.ایسکیوم یکی از سه قسمت استخوان لگن است که در پائین ایلئوم قرار دارد.

● سفت شدن والتهاب رباط هایی که از برجستگی هایی ایسکیال(رباط های ساکروتوبروز)  بسمت عقب وبطرف استخوان ساکروم (ساختمانی استخوانی در پائین ستون فقرات)  امتداد پیدا می کنند،می توانند درد حاد در ناحیه مشخص ومحدود از باسن (درد لوکالیزه) ایجاد کنند.

● التهاب بورس ها یا بورسیت ممکن است باعث درد هنگام نشستن شود وشکایت شایعی در دوچرخه سواران است زیرا بیشتر وزن انها بوسیله استخوان های نشیمنگاه(ایسیکال توبروزیتی)  تحمل می شود.

● درد باسن  و نشیمنگاه   که به پائین ران انتشار می یابد نشان می دهد که منشا ان  احتمالادر قسمت پایین کمر است اما  گاهی ممکن است نشانه سفتی عضلات  خارجی چرخاننده لگن(هیپ روتاتور) باشد. دانستن این مسئله از این جهت مهم است که از انجام  عمل جراحی بدون دلیل  بر روی کمر خودداری شود (بخاطر اینکه درد عضلانی، اشتباها به  درد سیاتیک ناشی از دیسک اسیب دیده نسبت داده می شود).علت اشتباه این مسئله به  این دلیل است که عصب سیاتیک گاهی اوقات از عضله پیریفورمیس(عضله ای در قسمت عمقی باسن)عبور می کند واین عضله میتواند در ورزشکاران بسیار سفت شود. فشرده شدن عصب بوسیله عضله سفت  شده ممکن است علائمی شبیه سیاتیک ایجاد کند (   علائم سیاتیک  بوسیله دیسک اسیب دیده ویا  تنگی هایی در مفاصل محل عبور اعصاب مفاصل باعث فشرده شدن عصب می شود ایجاد می گردد)

سفتی عضله پیریفورمیس بوسیله   تجویز ورزشهای کششی مناسب گروه عضلات، وتعادل عضلات لگن وعضلات پشت وماساژمنظم و در صورت مقاوم بودن با سایر اقدامات طب فیزیکی درمان می شود.

● درد باسن اگر در صبح بدتر باشد و با ورزش ملایم بهتر شود نشانه التهاب مفاصل ساکروایلیاک است. این نوع درد باسن معمولا همراه احساس سفتی مشخص صبحگاهی است که 30 دقیقه تا چند ساعت طول می کشد تا رفع شود. التهاب در این مفاصل اغلب با التهاب در سایر تاندون ها،مفاصل و بافت ها همراه است(مثلا فاشیت پلانتار یا خار پاشنه و تاندونیت اشیل در پشت و پائین پا) وممکن است علامتی از بیماریهایی مانند اسپوندیلیت انکیلوزان باشد. این نوع درد باسن (درد التهابی) پس از تشخیص علت ان توسط پزشک درمان می شود. ممکن است پزشک داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی نیز تجویز کند.

درمان درد باسن و نشیمنگاه   در ورزشکاران

درمان بیماریهای گوناگون ایجادکننده درد باسن بستگی به تشخیص نوع بیماری دارد.ممکن است متخصص طب فیزیکی، درمانهای  زیر را ضروری بداند:

● درمانهائی برای ایجاد تحرک در مفاصل پائین کمر وساکروایلیاک

● کشش رباطهای سفت شده لگن(پلویک)

● تقویت عضلات حمایت کننده پشت وکمر

● ورزشهای بهبود دهنده قدرت وانعطاف عضلات همسترینگ

● ماساژ بافتی عمقی به عضلات متصل شونده اطراف لگن وبافتهای همبندی پوششی انها(مایوفاشیا).

● التهاب بورسهای روی استخوان نشمینگاه با انجام ماساژ اصطکاکی،اولتراسوند یادیگر اقدامات فیزیوتراپی معمولا بهبود نمی یابد وممکن است  متخصص طب فیزیکی ،تزریقات ضدالتهابی برای درمان درد باسن بعلت التهاب بورس  راضروری بداند.

● اگر عصب سیاتیک بعلت اسکار(جوشگاه ناشی از اسیب) وچسبندگی های  اطراف ان خیلی سفت شده باشد،دراین حالت ممکن است علائم سیاتیک بروز کند. در این مورد پزشک متخصص طب فیزیکی، فیزیوتراپی وکشش های مناسب برای  رفع فشاراعصاب  توصیه می کند که در منزل هم بتواند انها را انجام دهد.این ورزشها باید با احتیاط انجام شود تا از بدتر شدن علائم پیشگیری گردد.

● آسیبهای همسترینگ اغلب بدلیل استفاده بیش از حد از عضلات همسترینگ روی می دهد. در کلینیک طب فیزیکی ما ورزشکارانی را می بینیم که نمی دانند چگونه از عضلات باسن(عضلات گلوتئال) بدرستی استفاده کنند اما در عین حال این ورزشکاران عضلات همسترینگ بسیار قدرتمندی دارند. این افراد اغلب سالها  سابقه درد عضله همسترینگ داشته  و  به اشتباه فکر می کرده اند که برای حل مشکلشان باز هم باید به تقویت هرچه بیشتر همسترینگ بپردازند.

پزشکان متخصص طب فیزیکی برای درمان  درد باسن بعلت  عدم استفاده درست از عضلات همسترینگ  درمانهایی   اختصاصی را  انجام یا اموزش می دهند.

تجویز ورزشهای بسیار اختصاصی در جهت بکار گیری عضلات گلوتئال برای استارت حرکت عضلات همسترینگ وکاهش فشار و بار عضلات همسترینگ باعث بهبود عالی درد باسن در ورزشکاران می شود.

● درمان درد ناشی از سفت شدن عضله پیریفورمیس تجویز ورزشهای کششی وتعادلی  و ماساژ و در صورت مقاوم بودن توسط طب سوزنی یا تزریق توسط متخصص طب فیزیکی است.

● درمان بیماریهای التهابی مفاصل ساکروایلیاک (ساکروایلئیت)بستگی به تشخیص بیماری دارد ممکن است پزشک داروهای مسکن وضد التهابی تجویز می کند. در صورت  تشخیص ساکروایلئیت در ایران که بروسلوز(تب مالت) شایع است باید تست بروسلا انجام شود

نتیجه  گیری:

درمان و توانبخشی طب ورزشی که یکی از تخصص های متخصصین طب فیزیکی است. بستگی به تشخیص درست علت بیماری ودرد دارد. پس از این مرحله است که پزشک درمان را به بیمار توصیه می کند . این درمانها شامل ورزشهای بسیار تخصصی برای هر ورزشکار وبرنامه ریزی اختصاصی توانبخشی است. بنابر این هر ورزشکاری باید برنامه اختصاصی خود را داشته باشد. ممکن است با مصرف مسکن های ضد درد وضد التهاب، درد ورزشکار برای مدتی بهبود پیدا کند اما اگرورزشکار برای تشخیص علت درد به پزشک متخصص مراجعه نکند ،  مجددا هنگام فعالیت یا قطع مصرف دارو  وحتی بعد از  بهبودی  ازعمل جراحی درد وناراحتی عود پیدا کرده وباعث کاهش کیفیت فعالیت ورزشی می گردد.

درد باسن ورزشکاران در بسیاری موارد  با توصیه ورزشهای مخصوص عضلات گلوتئال(در باسن) وتوقف استفاده بیش از حد از همسترینگ درمان می شود.

سطح مطلب: عمومی، کارشناسی، تخصصی و فوق تخصصی

آدرس کلینیک طب فیزیکی و فیزیوتراپی، دکتر رئیسی: تهران، شریعتی بالاتر از سید خندان نرسیده به همت روبروی پارک شریعتی(کوروش). نبش کوچه پیروز. ساختمان شریعتی. طبقه اول واحد 10 تلفن 22882831
مرکز نوار عصب و عضله 22882831 و 09198045447

آدرس درمانگاه دکتر احدی: بیمارستان فیروزگر 82141229 بخش طب فیزیکی و توانبخشی