درمان یبوست بطور دائمی

توانبخشی عضلات کف لگن برای درمان یبوست مزمن به روش بیوفیدبک

حدود نیمی از افراد دچار یبوست مزمن اختلال عملکرد کف لگن(PFDیا dyssynergia) دارند. دراین اختلال هماهنگی بین شل شدن یا ریلکسیشن کف لگن (مثلا پوبو رکتالیس) وحرکت دیواره شکم که مسئله ای ضروری برای برای دفع مدفوع طبیعی است وجود ندارد. متاسفانه اگاهی کافی درمورد یبوست مزمن بعلت اختلالات کف لگن وجود ندارد. درنتیجه، بسیاری از بیماران دچار یبوست مزمن که با دارو نمی توان انها را معالجه نمود، درمان مناسبی برای طبیعی شدن اجابت مزاج دریافت نمی کنند.

درمان بیوفیدبک ودستگاه گوارش تحتانی

وقتی که علل مکانیکی، آناتومیک و علل وابسته به برخی بیماریها ونحوه تغذیه در ایجاد یبوست مزمن مورد بررسی قرار گرفت و رد شد، احتمال زیادی وجود دارد که یبوست مزمن بعلت اختلالات کف لگن باشد یا اینکه این مسئله به تشدید یبوست کمک کرده باشد. با توجه به پیشرفت هایی که در زمینه شناخت عملکرد ساختمانهای کف لگن وارتباط انها با دستگاه گوارش تحتانی بدست امده، بهترین روش درمان یبوست مزمن دراین حالت ، توانبخشی عملکرد عضلات کف لگن با استفاده از بیو فیدبک می باشد.

بیوفیدبک به بیمار کمک می کند عادات نادرست دفع مدفوع خود راتغییر داده واجابت مزاج خود را بحالت طبیعی برگرداند که شامل استفاده صحیح از نیروهای پیشرانش ، هماهنگ با ریلاکسیشن است.

اختلالات کف لگن در بسیاری از افراد دچار یبوست مزمن تشخیص داده نمی شود ودرمان با روش بیوفیدبک باعث بهبودی یبوست مزمن انها می شود. در مراکز مجهز آمریکا اغلب بیماران یبوست مزمن زمانی برای درمان بیوفیدبک معرفی می شوند که به یک مرکز پیشرفته درمانی مجهز مراجعه و یک گروه درمانی شامل چندین متخصص از جهات گوناگون بیمار را مورد معاینه قرار داده و متوجه اختلال در کف لگن می شوند. در کشور ما این روش در دسترس نبوده است و برای بسیاری از پزشکان ناشناخته مانده است.

رویکرد چند وجهی به یبوست مزمن

وقتی یبوست مزمن وجود دارد، یک آزمایش دقیق رکتال (digital rectal examination) ممکن است کمک کننده باشد. هدف از آزمایش رکتال این است که خصوصیاتی مانند تون مقعد درحالت استراحت وناتوانی در شل کردن عضلات پوبورکتال مورد ارزیابی قرار گیرد.

براساس یافته های ازمایش دیژیتال رکتال ازریابی بیمار ممکن است پزشک ازمایشات تکمیلی انجام دهد که شامل موارد زیر نیز باشد:

1- مانومتری انورکتال

2- ام آرای لگن برای مشاهده حرکت پاتولوژیک کف لگن واناتومی اسفنگتر انال

3- پروکتوگرافی تخلیه(دفیکوگرافی) برای ثبت حرکت کف لگن واناتومی آنورکتال در شرایط گوناگون( در زمان استراحت، سرفه،فشاروزور زدن)

تفسیر نتایج بررسی نسبت به حالتهای طبیعی صورت می گیرد زیرا عملکرد کف لگن با سن وجنس بیمار فرق می کند. تفسیر نتایج برحسب شرایط هر بیمار متفاوت است.

اگر اسیب شناسی( پاتولوژی) دیگری وجود نداشته باشد واطلاعات نشان دهنده ناتوانی شل شدن کف لگن باشد ، در این صورت درمان بیوفیدبک انجام می شود. درمان بیوفید بک بسیاری از بیماران را از نگرانی رها می کند زیرا انها به روش محافظه کارانه وبی خطری درمان می شوند. بسیاری از بیماران از یبوست بمدت طولانی چندین ماه ویا سالهای متمادی رنج می برده اند زیرا درمان مناسب دریافت نکرده وعلت یبوست مزمن در انها تشخیص داده نشده است.

درمان سرپائی افراد دچار یبوست مزمن با روش بیوفیدبک

درمان بیوفیدبک یبوست شامل یک برنامه سرپائی(بدون بستری) بمنظور آموزش بیمار است که چگونه عضلات شکمی را با عضلات کف لگن بطور موفقیت امیزی هماهنگ کند وتخلیه را براحتی انجام دهد.

یادگیری شناختن حواس داخلی:

درمان بیوفیدبک تحت نطر متخصص طب فیزیکی وتوانبخشی انجام می گیرد. این روش فعلا تنها در مراکز محدودی در حال انجام است و شامل اقدامات زیر می باشد:

معمولا هر جلسه 30 تا 45 دقیقه طول می کشد.

در طول مراحل مختلف کارهای زیر برای بیمار انجام می شود:

1-استفاده از یک سنسور رکتال یا سطحی که تنش عضلانی را از طریق الکترو میو گرافی(نوار عضله) بررسی وثبت می کند. فعالیت عضله توسط نوار عضله به بیمار نشان داده می شود. نوار عضله یا الکترومیو گرافی، تنش وریلاکسیشن (شل شدن) کف لگن را نشان می دهد.

2-توضیح شفاهی به بیماردرمورد اینکه هنگام شل شدن کف لگن بیمار باید چه احساسی داشته باشد وچگونه کف لگن باید ریلاکس یا شل شود. همزمان فیدبک تصویری به بیمار نشان داده می شود تا یادگیری او تقویت شده و متوجه بهبودی شل شدن وریلاکسیشن کف لگن شود.

3-یادگیری شناسائی کردن احساس درونی همراه با شل شدن یا ریلاکسیشن(ریلاکسیشن پایه ای) واینکه چگونه این حالت را حفظ کند.

4-آموزش تاثیر منفی تنش کف لگن همراه با تنش عمومی بدن. یادگیری ریلکسیشن ممکن است با آموزش کمک گرفتن از تنفس دیافراگماتیک تاثیر بیشتری داشته باشد.

5-تعبیه بالون رکتال که با حجم های گوناگونی از اب پر شده تا حرکت روده را تحریک نماید. بیمار یادمیگیرد که ریلکسیشن را در حالی که بالون وجود دارد حفظ نموده، فعال شدن شکم را همراه با ریلکسیشن دینامیک کف لگن هماهنگ کند و از انقباض عادتی کف لگن در این شرایط خودداری کند. هدف این است که بالون رکتال بدون فشار رها شود تا دفع مدفوع بحالت طبیعی تحریک گردد.

6-به بیمار مهارتها و ورزشهایی یاد داده می شود که در طولانی مدت در خانه از آنها بهره برده و حالت ریلکسیشن یا شل شدن کف لگن را بتواند حفظ کند.

7-به بیمار اموزشهایی درمورد عملکرد طبیعی روده داده میشود، همچنین بیمار با عادتهای نادرست رفتن به توالت آشنا شده ویاد می گیرد رفتارش راتغییر دهد.

8. استفاده از تحریکات الکتریکی برای بازآموزی حسی و حرکتی دستگاه گوارش.

دربرخی از بیمارانی که کولیت روده یا ورم روده عصبی دارند و حالت روده از نوع یبوست است، این بیماران نیز از درمان بیوفیدبک سود می برند.

برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد درمان یبوست مزمن با بیوفیدبک و جهت مراجعه مستقیم بیمار یا ارجاع بیمار با شماره تلفن های زیر تماس بگیرید:

دکتر رئیسی و دکتر احدی: تهران، شریعتی بالاتر از سید خندان نرسیده به همت روبروی پارک شریعتی(کوروش). نبش کوچه پیروز. ساختمان شریعتی. طبقه اول واحد 10 تلفن [phone]
22882831 و 09198045447

مطالب مرتبط:

• علل یبوست
• داروی جدید درمان یبوست

درمان یبوست با بیوفیدبک

درمان یبوست با بیوفیدبک توسط متخصص طب فیزیکی

در حال حاضر درمان یبوست با بیوفیدبک در دکتر کلینیک توانبخشی دکتر رئیسی و دکتر احدی وجود دارد. امیدواریم با شناخته شدن این روش که تنها روش درمانی برای 50 درصد موارد یبوست مزمن و اولین قدم درمانی در بسیاری از بیماران مبتلا به یبوست است بیماران دسترسی ساده تری به این روش داشته باشند. متاسفانه اکثر پزشکان بعلت نبودن این روش در کشور آشنایی کافی با آن ندارند یا از وجود مراکز فعال در این زمینه آگاه نمی باشند.

دراین روش ابتدا ارزیابی اولیه بیمار توسط پزشک، از نظر وضعیت سلامتی عمومی، وضعیت تغذیه وسبک زندگی و داروهای مصرفی ودیگر عواملی که عملکرد روده را تحت تاثیر قرار می دهند انجام می گیرد. سپس به بیمار توصیه های لازم صورت می گیرد و در صورتی که بیمار از دسته ای باشد که به این درمان پاسخ می دهد درمان یبوست از روش بیوفیدبک استفاده شود. بسیاری از بیماران دچار یبوست دارای اختلال عملکرد عضلات واختلالات عملکردی روده هستند(مانند یبوست ناشی از سندرم روده تحریک پذیر یا آی بی اس). این بیماران مدتها تحت درمانهایی مانند مصرف مسهل قرا گرفته اند که برای آنها فایده چندانی نداشته است حتی باعث آسیب سیستم عصبی و تنظیم خود بخود روده می شود، حتی دربسیاری موارد ، از اختلال عملکردی انتهای روده بزرگ وناحیه رکتوم ومقعد ، اطلاعی وجود ندارد .این بیماران بخوبی به درمان یبوست با روش بیوفیدبک پاسخ داده ودرمان می شوند. معمولا درمان یبوست با روش بیوفیدبک شامل بازتوانی عضلاتی است که در دفع مدفوع وتخلیه روده بزرگ دخالت دارند. این روشها به بیمار اموزش داده می شود وپس از مدت کوتاهی بیمار قادر خواهد بود دفع مدفوع خود رابحالت طبیعی برگرداند. اکثر افرادی که با این روش تحت درمان قرارگرفته اند از آن راضی هستند. دراین روش از تمرینات پیشرفته روده و کف لگن استفاده می شود بنابراین عارضه خاصی ندارد. در بسیاری از موارد اگر بیمار اختلال عملکردی شدید در کف لگن داشته باشد از تحریکات الکتریکی خاصی بطور همزمان در ناحیه انتهای روده استفاده می شود که به روند درمان کمک می کند.

در بسیار از موارد علاوه بر یبوست علایم دیگری مثل احساس سیری زودرس، پری شکم و نفخ با درمان بیوفیدبک بهبود می یابند. در این روش درمانی بیمار در روند درمان نقش فعال و موثر دارد و برخلاف بسیاری از روشهای دیگر مثل دارو درمانی اثرات درمان پایدار است و با آموزشهای داده شده و ادامه تمرینات در منزل بیمار نیاز به مراجعه مجدد ندارد. طول درمان ممکن است از یک هفته و در موارد مزمن و پیشرفته تا 6 ماه طول بکشد.

مطالب مرتبط:

• درمان یبوست از طریق بیوفیدبک از زبان یک بیمار
  درمان جدید یبوست:
  درمان یبوست بطور دائمی
  داروی جدید درمان یبوست مزمن
  درمان یبوست بدون دارو
  كلوفاك
  پیشگیری از یبوست

سطح مطلب: عمومی، کارشناسی، تخصصی و فوق تخصصی

آدرس کلینیک طب فیزیکی و فیزیوتراپی دکتر غلامرضا رئیسی و دکتر طناز احدی:

تهران، شریعتی بالاتر از سید خندان نرسیده به همت روبروی پارک شریعتی(کوروش). نبش کوچه پیروز. ساختمان شریعتی. طبقه اول واحد 10 تلفن [phone]
مرکز نوار عصب و عضله 22882831 و 09198045447

درمان یبوست از طریق بیوفیدبک از زبان یک بیمار

من یک خانم مجرد 26 ساله هستم. هیچوقت دچار بیماری خطرناکی نشده ام اما از دوران کودکی دچار یبوست بودم. این مسئله برایم بصورت یک مشکل خانوادگی غیر قابل درمان درامده بود زیرا تمام خانم های خانواده هم همین مشکل را داشتند. صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب به توالت می رفتم اما با تلاش زیاد مقدار اندکی دفع مدفوع داشتم. همیشه احساس دفع ناکامل مدفوع داشتم گاهی وقتها مجبور بودم نیم ساعت سر توالت بنشینم واگر موفق به تخلیه نمی شدم تمام روز احساس نفخ می کردم و احساس دفع در تمام روز ادامه پیدا می کرد.

از داروهای مسهل وملین استفاده کردم اما نتیجه ای از انها نگرفتم،تنقیه بهتر بود اما گاهی اوقات در دفع مایع هم مشکل داشتم. مصرف فیبر هم کمکی به رفع یبوست نکرد و پس از مصرف ان نفخ شکم شدیدتر می شد. پس از اینکه بوسیله پزشک معاینه شدم و مشخص شد که بیماری ندارم برای درمان به دکتر معرفی شدم. دکتر با بررسی شرح حال و انجام مانومتری انورکتال(اندازه گیری فشار در انتهای روده بزرگ) تشخیص داد که مشکل ناهماهنگی عضلات کف لگن وجود دارد. او به من توضیح داد که یبوست ناشی از بسته شدن پارادوکسیکال کانال مقعد هنگام زور زدن برای تخلیه مدفوع می باشد.یعنی بجای آنکه اسفنکتر مقعد با زور زدن شل تر شود، سفت تر می شود. و این حالت از کودکی در من ایجاد شده. پس از ان به من آموزش داده شد که با استفاده از روش الکترومیوگرافیک بیوفیدبک(بیوفیدبک بااستفاده از دستگاه نوار عضله) از این مسئله جلوگیری کنم. درمان بخوبی تاثیر داشت واکنون من روزانه یکبار براحتی دفع مدفوع دارم. این درمان باعث تعجبم شد واکنون زندگی راحتی دارم.

مطالب مرتبط:

درمان یبوست با بیوفیدبک

سطح مطلب: عمومی، کارشناسی، تخصصی و فوق تخصصی

آدرس کلینیک طب فیزیکی و فیزیوتراپی، دکتر غلامرضا رئیسی و دکتر طناز احدی: تهران، شریعتی بالاتر از سید خندان نرسیده به همت روبروی پارک شریعتی(کوروش). نبش کوچه پیروز. ساختمان شریعتی. طبقه اول واحد 10 تلفن [phone]
مرکز نوار عصب و عضله 22882831 و 09198045447

پیشگیری و درمان یبوست

امروزه درمان یبوست به صورت کلی متفاوت گردیده است. در کنار تغییر سبک زندگی، درمانهای توانبخشی کف لگن بخصوص بیوفیدبک کف لگن بعنوان اول درمان در بیش از هشتاد درصد موارد یبوست مزمن مطرح گردیده است که در این وبلاگ به آن پرداختیم. اما در کنار درمانهای توانبخشی ، توجه به تغذیه هم باید مورد توجه قرار گیرد.

گرچه یبوست اختلال شایعی است اما با اقداماتی درمورد رژیم غذائی و سبک زندگی می توان تاحدی از آن پیشگیری کرد. برخی اختلالات وبیماریها نیز باعث ایجاد یبوست می شوند که در مورد درمان انها باید با پزشک مشورت شود.

1-مصرف فیبر:

باید مقدار کافی از فیبر در غذا باشد. بیشتر بزرگسالان فیبر کافی مصرف نمی کنند.مقدار فیبر مصرفی روزانه باید حدود 18 گرم باشد.می توان با مصرف بعضی از مواد غذایی مقدار مصرف فیبر را افزایش داد.

برخی ازاین مواد غذایی شامل موارد زیر می باشد:

• انواع میوه ها

• سبزی ها

• برنج کامل(با سبوس)

• پاستا وماکارونی که از گندم کامل درست شده باشد

• نان کامل(دارای سبوس)

• دانه ها(مانند تخمه کدو،افتابگردان، دانه کتان یا بزرک وکنجد و ...)

• گردو ،بادام،فندق،بادام زمینی،پسته و...

• جو دوسر

• حبوبات(لوبیا،نخود،عدس،ماش و...)

مصرف فیبر باعث ایجاد نظم در فعالیت دستگاه گوارش می شود زیرا فیبر عبور مواد غذائی از دستگاه گوارش را راحتتر می کند. فیبر همچنین باعث می شود که فرد برای مدت طولانی تری احساس پری بکند.

بهتر است که افزایش مقدار مصرف فیبر تدریجی باشد. افزایش سریع مقدار مصرف فیبر ممکن است باعث نفخ ونیز هوای دستگاه گوارش زیاد شده وحتی کرامپ یا درد شکم ایجاد شود.

2-مصرف مایعات:

باید برای جلوگیری از کمبود اب دربدن(دهیدراتاسیون) مقدار کافی مایعات نوشیده شود. هنگام ورزش بطور مرتب مقدار مایع بیشتری مصرف شود بخصوص در هوای گرم. تلاش شود مقدار مصرف کافئین(چای،قهوه ونوشابه کافئین دار) ونو شابه گازدار را کم کنید. مصرف الکل نیز ضرر دارد.

3-عادات رفتن به توالت:

هنگام احساس دفع رفتن به توالت فراموش نشود. فراموش کردن اینکار باعث افزایش احتمال یبوست می شود.بهترین زمان رفتن به توالت صبح پیش از انجام سایر کارها و نیم ساعت پس از مصرف هر وعده غذایی است.

هنگام توالت باید مطمئن شد که وقت کافی ،مکان مناسب و حریم خصوصی برای ان وجود دارد.

4-ورزش:

حفظ فعالیت بدنی وداشتن تحرک احتمال یبوست را کاهش می دهد. بعلاوه ورزش وفعالیت بدنی وضعیت سلامتی عمومی،خلق وخوی، سطح انرژی وامادگی جسمانی را بهتر می کند.

سطح مطلب: عمومی، کارشناسی، تخصصی و فوق تخصصی

مطالب مرتبط:

درمان یبوست با بیوفیدبک

آدرس کلینیک طب فیزیکی و فیزیوتراپی، دکتر غلامرضا رئیسی و دکترطناز احدی : تهران، شریعتی بالاتر از سید خندان نرسیده به همت روبروی پارک شریعتی(کوروش). نبش کوچه پیروز. ساختمان شریعتی. طبقه اول واحد 10 تلفن [phone]
مرکز نوار عصب و عضله 22882831 و 09198045447

پاسخ به سوالات رایج در مورد نوار عصب و عضله

مرکز نوار عصب:

خ. شریعتی روبروی پارک شریعتی. نبش کوچه پیروز. ساختمان شریعتی. طبقه اول واحد 10 تلفن [phone] و 09198045447

آیا نوار عصب و عضله تست جدیدی است؟

پیچیده ترین بخش آناتومی بدن انسان بخش دستگاه عصبی است بنابراین تشخیص محل و نوع آسیب دستگاه عصبی یکی از پیچیده ترین بخشهای پزشکی است. اصطلاح الکترودیاگنوز یا تستهای الکترودیاگنوستیک تعداد زیادی از تستهای مختلف از بخشهای مختلف سییستم عصبی را شامل می شود. شایعترین و رایجترین تستهای انجام شده از این مجموعه، تست نوار عصب و عضله است. گاهی برای اختصار به آن الکترومیوگرافی می گویند. این تستها اطلاعات مختلفی را بدست می دهند اما بطور خلاصه جریان الکتریکی عصب و عضله را نشان می دهد. تستهای الکترودیاگنوز از قرن نوزدهم شناخته شده است اما در 30 تا 40 سال گذشته استفاده از این تستها برای تشخیص بیماریهای عصب رایج شده است. در تخصص طب فیزیکی و توانبخشی تستهای الکترودیاگنوز بطور وسیعی آموزش داده می شوند و ابزار دقیقی برای ارزیابی عصبهای محیطی می باشند. این تستها مثل تست آزمایشگاهی نمی باشند به این معنی که نوار عصب و عضله نوعی مشاوره است. و مثل آزمایش خون نمی باشد. باید از بیمار شرح حال گرفته شده و معاینات لازم انجام شود. سپس نوار عصب و عضله انجام می شود.

نوار عصب و عضله شامل دو بخش نوار عصب و نوار عضله است. اما روشهای دیگری مثل بررسی فلج صورت و بررسی نوعی ضعف عضله بنام میاستنی نیز اصطلاحا نوار عصب و عضله گفته می شوند. اين تستها جزو مجموعه اي از تستها مي باشند كه تستهاي الكترودياگنوز يا تست نوار عصب و عضله ناميده مي شوند.

نوار عصب و عضله گاهي توسط مراجعين تحت عنوان نوار دست، نوار پا ، تست سوزني، تست عصب، الكتروميوگرافي نيز ناميده مي شود. اين تست توسط متخصصين طب فيزيكي و توانبخشي يا برخي متخصصين اعصاب كه دوره مورد نظر را گذرانده باشند انجام مي شود.

عصبهاي بدن مانند سيم برق است كه جريان برق ضعيفي كه در آنها جابجا مي شود باعث انتقال پيامهاي حسي يا حركتي از اندام به مغز يا از مغز به اندامها مي شود. اين شبكه بسيار ضريف و پيچيده است. اگر به علتي اين حركت موج مختل شود باعث ايجاد بيماري مي شود كه خود را بصورت ضعف عضله؛ درد، گزگز، مورمور ، خستگي نشان مي دهد. در اين موارد تست نوار عصب و عضله به تشخيص بيماري كمك مي كند.

تست بررسي عصب يا نوار عصب چیست؟

NCV مخفف بررسی سرعت هدایت عصبی Nerve Conduction Velocity می باشد.كه اصطلاحا نوار عصب يا تست عصب نام دارد. در اين حالت سرعت هدايت موج الكتريكي در مسير عصب اندازه گيري مي شود. يعني موج الكتريكي با چه سرعتي در طول عصب حركت مي كند. در اين تست ابتدا عصب در نقطه مشخصي تحريك مي شود. اين تحريك توسط جريان الكتريكي در سطح عصب است و پاسخ آن بر روي پوست يا روي عضله ثبت مي گردد.در برخي از بيماريهاي اعصاب محيطي سرعت هدايت عصبي كم مي شود. مثلا اگر عصب تحت فشار باشد اين سرعت كاهش پيدا مي كند. عملا بررسی سرعت هدایت S شامل

1. تعیین سرعت هدایت عصبی، 2. تعیین "تاخیر زمانی" است.

از وقتی که عصب را تحریک می کنیم تا زمانی که موج حاصله ثبت می شود تاخير زماني نام دارد.

در تست نوار عصب ارتفاع موج ايجاد شده نيز مهم است. در برخي بيماريهاي عصب ممكن است سرعت انتقال موج كم نشود اما ارتفاع موج كم شود.. این بررسی بر روی عصبهای انتقال دهنده پیامهای حسی یا حرکتی یا مشترک انجام می شود.

ارتفاع موج عصبي از اين لحاظ مهم است كه نشان مي دهد چه تعداد عصب فعال است. در برخي از بيماريهاي اعصاب محيطي عصبها از بين مي روند در اين حالت ارتفاع موج كم مي شود. براي اينكه بتوانيم اين كاهش موج را اندازه گيري كنيم بايددو عصب در دو سمت بدن را مقايسه كنيم. بنابراين نوار عصب هميشه مقايسه دو طرف مهم است.

بررسی سرعت هدایت عصبی شامل دو بخش است. حسی و حرکتی. در این حالت عصب حسی تحریک شده و پاسخ از پوست ثبت می شود یا عصب حرکتی تحریک شده و پاسخ حرکتی از عضله ثبت می شود. گاهی از اعصابی که هم حسی و هم حرکتی می باشند پاسخ مشترک ثبت می شود.

آیا می توان از همه عصبها تست نوار عصب و عضله گرفت؟

نوار عصب و عضله از اعصاب در دسترس گرفته می شود. برخی از عصبهای ریز ممکن است پاسخ ثابتی ندهند و از لحاظ تشخیصی اهمیت نداشته باشند.

EMG یا الکترومیوگرافی چیست؟ الکترومیوگرافی كه اصطلاحا نوار عضله ناميده مي شود شامل ثبت فعالیت الکتریکی عضله است که معمولا با الکترود سوزنی انجام می گیرد. در اين حالت الكترود بسيار ظريف در نزديك محل فعاليت فيبر عضله قرار داده مي شود و فعاليت الكتريكي عضله ثبت مي شود. الکترودهای سطحی نیز در مواردی که بخواهیم فعالیت کلی عضله را ثبت کنیم بکار می روند.مثلا در بیو فیدبک یا در بررسی قدرت عضلات اما در بررسی بیماریهای عصب و عضله انجام الکترومیوگرافی ضروری است. در نوار عضله تحریک الکتریک وارد عضله نمی شود بلکه تحریک ایجاد شده در داخل عضله ثبت می شود. مرحله الکترومیوگرافی خود شامل چند بخش است. عضله ابتدا باید کاملا شل باشد تا ارزیابی شود آیا عضله حرکت خودبخودی دارد یا نه. در حالت طبيعي و نرمال عضلات كاملا ساكت مي باشند و فعاليت الكتريكي خودبخود ندارند اما در موارد متعددي دچار فعاليت خودبخود مي شوند. فعاليت خود بخود عضلات نيز در همه موارد غير طبيعي نيست مثلا پرش عضلات زير پلك مي تواند بعلت مشكلات تيروئيد، استرس روحي يا مصرف زياد قوه و چايي ايجاد شود.در اين موارداگر معاينه بيمار طبيعي باشد، معمولا نياز به انجام تست نوار عصب و عضله نمي باشد. سپس انقباض ضعیفی از عضله بصورت ارادی گرفته می شود. مهم است كه بيمار در اين مرحله همكاري خوبي داشته باشد. در انتها انقباض قوی از عضله گرفته می شود. شکل امواج و ارتفاع آنها عوامل مهم در بررسی نوار عضله می باشند.

آیا همیشه نوار عصب و عضله EMG و NCV با هم انجام می شوند؟

در اکثر موارد ایندو باید با هم انجام شوند. بطور استثنائی مثلا اگر پزشک تنها بخواهد وجود یا عدم وجود سندرم تونل کارپ را بداند و رد سایر بیماریها مثل درگیری ریشه گردنی را در نظر نگیرد و یا ممنوعیتی برای استفاده از سوزن وجود داشته باشد اين کار انجام می شود.

روش ثبت موج حسی و حرکتی:

براي انجام نوار عصب، در يك نقطه عصب تحريك شده و پاسخ آن در جاي ديگر روي عصب يا عضله ثبت مي شود. برای گرفتن موج حسی ،عصب را در یک محل تحریک کرده و پاسخ را از روی پوست ثبت می کنیم. برای گرفتن موج حرکتی، پاسخ از روی عضله ثبت می گردد. برای اندازه گیری سرعت هدایت عصبی، عصب را در دو نقطه تحریک می کنیم و فاصله بین دو نقطه تقسیم بر زمان طی شده در این حالت سرعت هدایت عصبی است.

از چه مناطقی نوار عصب و عضله انجام می شود؟

نوار عصب در طیف وسیعی از بیماریها انجام می شود. بطور کلی اختلالات حس، حرکت یا علایم عصبی بسته به تشخیص پزشک ممکن است نیاز به نوار عصب داشته باشند. ضعف عضلات، پرش عضلات، درد عصبي از ساير مواردي است كه نوار عصب و عضله به تشخيص كمك مي كند.

بررسی عضله زبان در مواردی که اختلالات بلع و صدا وجود دارد انجام می شود انجام آن شبیه به نوار عصب سایر قسمتها است.

الکترومیوگرافی عضله مقعد در بی اختیاری مدفوع یا دردهای کف لگن کاربرد دارد. در موارد بی اختیاری ادراری بخصوص در خانمها الکترومیوگرافی اسفنکتر حالب نیز انجام می شود.

در ضعف عضلانی ممکن است تست خاصی بنام تحریک مکرر عصبی انجام شود. در این حالت تحریکهای مکرر بر روی عضلات مبتلا انجام شده و خستگی عضله توسط آن بررسی می گردد.

همانطور كه اشاره شد علاوه بر نوار عصب و عضله تستهای دیگری وجود دارد که تحت عنوان الکترودیاگنوز تقسیم بندی می شوند در این تستها راههای شنوایی، بینایی، حسی و حرکتی بررسی می شود.

نوار عصب و عضله در نوزادان و کودکان نیز انجام می شود اما کودکان نیاز به مهارتهای بیشتری دارد.

از ناحیه کف لگن و اسفنکتر مقعد هم در مواردی مثل آسیب نخاع، ب اختیاری ادراری یا مدفوعی ممکن است نوار عصب و عضله گرفته شود.

ايا امكان اشتباه در تست نوار عصب و عضله وجود دارد؟

سیستم عصبی بسیار پیچیده است بنابراین نوار عصب و عضله نیاز به معاینه دقیق، مهارت تکنیکی و توانایی تفسیر دقیق یافته ها دارد .الكترودياگنوز بصورت رشته فوق تخصصی است. هر تست پزشكي موارد مثبت كاذب يا منفي كاذب دارد. مثلا ممكن است بيمار مشكلي داشته باشد و ام آر آي آنرا نشان ندهد ولي با گذشت زمان و پيشرفت بيماري بتوان ضايعه را مشاهده كرد. در مواردي كه تست با دقت انجام شود ممكن است نتايج آن نياز به تكرار يا بررسي بيشتر داشته باشد. حتي در برخي بيماريهاي حساس مثل اي ال اس توصيه مي شود اين تست توسط سه نفر كه در اين زمينه تبحر دارند به فاصله زماني و بصورت جداگانه انجام شود.

سوزنهاي استفاده شده براي نوار عصب يكبار مصرف مي باشند. اين سوزنها اگر از مارك مناسبي باشند بسيار ظريف بوده و درد كمي ايجاد مي كنند. گاهي درد در محل سوزن بخصوص در افراد واريسي چند ساعت باقي مي ماند كه مي توان از ماساژ يخ استفاده كرد. برخي افراد درد را بيشتر از بقيه حس مي كنند. در اين موارد اگر مشكل خاصي مثل مشكل زخم معده وجود نداشته باشد مي توان دو ساعت قبل از نوار عصب قرص بروفن مصرف نمود.

ممنوعيتهاي نوار عصب و عضله:

اين تست ممنوعيت جدي ندارد ولي در موارد وجود پيس ميكر قلبي بايد شرايطي را رعايت كرد. بيماراني كه وارفارين مصرف مي كنند نيز بايد به پزشك اطلاع دهند. در صورت ادم لنفاوي نيز اين تست بايد تنها براي موارد ضروري و در مراقبت از عفونت انجام شود.

نوار عصب و عضله چقدر طول مي كشد؟

نوار عصب و عضله تست ديناميكي است. و نوعي مشاوره با متخصص طب فيزيكي است. يعني ابتدا شرح حال بيمار گرفته شده و معاينات لازم انجام مي شود. در صورت داشتن پرونده باليني و عكسها و آزمايشات مرتبط حتما بايد همراه باشند. سپس برنامه ريزي نوار عصب مي شود. برخي تستها بصورت معمول براي همه انجام مي گيرد اما برخي از تستها ممكن است در برخي از افراد با تشخيص خاص لازم باشد. برخي از بيماريهاي سيستم عصبي بسيار پيچيده مي باشند. بنابراين ممكن است اين تست حتي تا دو ساعت هم طول بكشد. يا حتي لازم باشد بيمار در دو جلسه بررسي شود.

تفسير نوار عصب و عضله:

گاهي مراجعين از اين شكايت دارند كه پزشك معالج تنها نتيجه را ديد و به اعداد توجهي نكرد. همانطور كه گفته شد نوار عصب و عضله يك مشاوره است. مقادير طبيعي از هر فرد به فرد ديگر متفاوت است و اعداد طبيعي بر اساس حساسيت دستگاه نيز فرق مي كند. بنابراين نتيجه نهايي براي پزشك معالج مهم است. اين تست مثل تستهاي آ‍مايشگاهي نيست و تفسير آن نياز به دانش كامل در اين زمينه دارد.

جواب نوار عصب و عضله به چه صورت است؟

گاهي تصور مي شود نوار عصب و عضله مانند نوار قلب است. در قديم دستگاهها چنين نوارهايي را ثبت مي كردند اما با توجه به نياز به تفسير، در حال حاضر تنها يافته ها در جداولي ثبت مي شوند. در برخي موارد ممكن است امواج ثبت شده نيز ضميمه گردند. مهمترين بخش نوار عصب نتيجه كلي آن است كه براي پزشك توضيح داده مي شود.

تفسير نوار عصب براي بيمار؟

گرچه متخصصان طب فيزيكي خود بيماران را ويزيت و درمان مي كنند. اما بر اساس استاندارد بين المللي ، در مورد نتايج تستهاي درخواست شده توسط ساير پزشكان، پزشك معالج درخواست دهنده نتايج نوار عصب را پس از اخذ شرح حال، معاينه و در صورت لزوم انجام ساير تستها ملاحضه كرده و برنامه درماني را براي بيمار خود طرح ريزي ميكند.

كي جواب را دريافت مي كنم؟

معمولا پاسخ نوار عصب و عضله پس از انجام تست داده مي شود. اما در برخي موارد پيچيده ممكن است نياز به بررسي بيشتر باشد.

تست نوار عصب وعضله چقدر طول مي كشد:

نوار عصب و عضله تست دايناميكي است يعني بسته به شرح حال و معاينه باليني ممكن است از 10 دقيقه تا بيشتر از 2 ساعت طول بكشد. برخي از بيماريها نياز به بررسي عضلات و اعصاب مختلف دارند. بنابراين در مراكز نوار عصب و عضله وقتها تقريبي است.

آیا تست نوار عصب و عضله (EMG,NCV) دردناک است؟

ترس از سوزن در 30 درصد افراد جامعه ديده مي شود. از طرف ديگر درك درد در افراد مختلف متفاوت است. بنابر اين در افراد حساس به درد با مشاوره با پزشك متخصص طب فيزيكي مي توانند براي كنترل درد دوساعت قبل از تست دارو دريافت كرده يا از داروهاي پوستي بي حس كننده استفاده كنند. در انجام نوار عصب ابتدا تحريك الكتريكي ضعيفي روي پوست داده مي شود تا بيمار به تحريك عادت كند. و سپس شدت جريان به آرامي بالا برده مي شود تا موج مناسبي ثبت گردد.

چرا در درد گردن و کمردرد نوار عصب و عضله گرفته می شود؟

. ۱ با پیشرفت تکنولوژی اطلاعات حاصل از بدن بیشتر شده است. گاهی این اطلاعات گمراه کننده است. مثلا اکثر افراد طبیعی در عکس ام آر آی بیرون زدگی یا پارگی دیسک دارند ولی این بیرون زدگی هیچ مشکلی برای بیمار ایجاد نمی کند. در بیمار مبتلا به دیسک کمر هم ممکن است چند دیسک بیرون زده باشد اما کاملا مشخص نیست که کدام دیسک علائم را ایجاد کرده است. با نوار عصب و عضله، عصب درگیر مشخص می شود و محل ضایعه تعیین می گردد.

2. گاهی یک دیسک برای بیمار کمردرد ایجاد می کند اما بیمار کاملا بهبود می یابد اما پس از مدتی دوباره بیمار دچار درد می گردد. تعیین این مسئله که آیا این درگیری عصبی جدید است یا قدیمی با نوار عصب و عضله انجام می شود.

3. گاهی بیمار تحت عمل جراحی قرار می گیرد اما بعد از مدتی درد بیمار بهبود نمی یابد یا بدتر می شود، تعیین اینکه آیا دیسک جدید عامل این مشکل است یا چسبندگی عامل مشکل است یا در حین جراحی به اعصاب اسیب وارد شده با نوار عصب همراه با ام آر آی با تزریق انجام می شود

4. در بیماریهائی مثل دیابت التهاب عصبی بوجود می آید که علائم شبیه به دیسک ایجاد می کند. جراحی دیسک در این حالت نه تنها اثر ندارد بلکه بیماری را بدتر می کند. بررسی نوارعصب به افتراق این حالات کمک می کند

5. گاهی عصب در محلی غیر از کمر گیر افتادگی پیدا می کند مثلا عصب سیاتیک در لگن گیرمی افتد اما به کمر نیز تیر می کشد، نوار عصب و عضله به تعیین محل گیر افتادن عصب کمک می کند.

6. گاهی درگیری عصب خود را بصورت درد مبهم در نقطه ای دیگر نشان می دهد مثلا فشار بر دیسک خود را بصورت درد پاشنه، یا درد پشت ران یا حتی زانو نشان می دهد که نوار عصب می تواند به تشخیص کمک کند

7. نوارعصب علاوه بر محل درگیری عصب، شدت آسیب را نشان می دهد و در تصمیم گیری پزشک در اینکه بیمار را جراحی کند یا می تواند با درمانهای غیر جراحی به درمان ادامه دهد کمک می کند.

8. گاهی بیمار دچار درد شدید است اما این درد در اثر دیسک نسیت بلکه بعلت ورم عصب است. در این موارد جراحی نه تنها بیمار را بهتر نمی کند بلکه بیمار بدتر می شود. یک نوع از این ورم عصب به نام نورالژیک آمیوتروفی است و بیمار با درد ناگهانی بسیار شدید که معمولا در شب شروع می شود مراجعه می کند.

9. گاهی بیماری عضله با مشکل دیسک اشتباه می شود به این بیماریها میوپاتی می گویند. عمل جراحی و بی حرکتی طولانی در این موارد باعث مشکلات زیادی برای بیمار می شود.

10. در بيماري التهاب عصب بنام گيلن باره با ضعف عضلاني و گاهي درد خود را نشان مي دهد. در اين مورد اگر تشخيص گيلن باره داده نشود و بيمار جراحي شود نه تنها جراحي بيمار فايده ندارد بلكه درمان بيمار را به تعويق مي اندازد. در اين موارد نوار عصب به افتراق اين در بيماري كمك زيادي مي كند.

ساير انواع نوار عصب:

بررسي اعصاب طيف وسيعي دارد و بيماريهاي متعددي را از اين طريق مي توان بررسي كرد. مثلا نوار عصب صورت، نوار عصب اسفنكتر مقعد، نوار عصب كف لگن، نوار عصب براي ضعف عضلات در مياستني گراو يا بررسي فيبرهاي تكي اعصاب كه به آن سينگل فايبر مي گويند ساير روشهاي بررسي اعصاب است. تسهتاي ديگري نيز وجود دارد كه شامنل ببسي سيستم حسي مغز و نخاع، سيستم حركتي، سيستم بينايي، سيستم شنوايي است.

در چه بيماريهايي نوار عصب و عضله كمك كننده است؟

نوار عصب و عضله در طيف وسيعي از بيماريها كمك كننده است كه شامل موارد زير مي شود:

بيماريهاي جسم سلولي حركتي نخاع: بيماريهايي مثل فلج اطفال يا اي ال اس باعث درگيري جسم سلول عصبي خود نخاع مي شوند و تشخيص اصليب آنها با نوار عصب است. اين بيماريها باعث ضعف بدون درد مي شوند.

گير افتادگي موضعي عصب: شايعنرين گير افتادگي موضعي عصبي همان سندرم تونل كارپ است كه بطور شايعي ديده مي شود وباعث كاهش حس انگشتان يا درد در دست مي شود. اعصاب مختلف در قسمتهاي مختلف بدن ممكن است گير افتادگي پيدا كنند كه با نوار عصب و عضله تشخيص داده مي شوند.

راديكولوپاتي: التهاب ريشه عصب راديك.ولوپاتي ناميده مي شود. راديك.ولوپاتي معمولا بعلت ديسك بيرون زده يا تنگي كانال نخاعي ايجاد مي شود اما راديكولوپاتي علل ديگر متععدي دارد. مثلا ديابت مي تواند با درد شديد شبيه به ديسك بيرون زده ديده شود.

پلكسوپاتي: درگيري شبكه عصبي در بازو يا كمر به علل مختلف ايجاد مي شود و با نوار عصب و عضله تشخيص داده مي شود.

آسيب عصب:

آسيبهاي عصبي مثل آسيب در اثر چاقو و بريدگي ، سخوتگي گرمائي، شكستگي استخوانو... با نوار عصب و عضله بررسي مي شود.

نروپاتي محيطي: درگيري اعصاب محيطي به هر نحو نروپاتني محيطي نام دارد كه با نوار عصب و عضله تشخيص داده مي شود. نوروپاتي محيطي علايمي مثل ضعف، سوزش دست و پا، گزگز و مورمور دست و پا و يا بيحسي دست و پا ايجاد مي كند. تشخيص و درمان زودرس آن بسيار مهم است.

ميوپاتي: ميوپاتي ها دسته اي از بيماريها مي باشند كه با عث ضعف عضله مي شوند. برخي از ميوپاتي ها ارثي و برخي اكتسابي مي باشند. يكي از تستهاي مهم در تشخيص ميوپاتي انجام نوار عصب و عضله است.

اختلالات نروماسكولار: در محل اتصال عصب و عضله ممكن است مشل ايجاد شود و با عث ضعف عضله گردد كه مثال بارز آن بيماري مياستني گراويس است.

از چه سني مي توان ن نوار عصب و عضله انجام داد؟

نوار عصب و عضله براي هر سني از نوزاد تا كودكان انجام مي شود.

خطرات و عوارض انجام نوار عصب و عضله:

نوار عصب و عضله تست بي خطري است و مشكلي ايجاد نمي نکد. از سوزنها يكبار مصرف استفاده مي شود. استفاده از سوزنهاي با كيفيت و تكنيك مناسب باعث مي شود درد بعد از انجام نوار عصب به حداقل برسد. در صورت ادامه درد محل بررسي توسط سوزن استفاده از يخ طي يكي دو روز باعث ازبين رفتن علايم مي شود. در صورت مصرف ضد انعقاد يا داشتن پيس ميكير( ضربان ساز قلبی) يا سابقه جراحي پستان بايد پزشك در اين زمينه اطلاع داده شود.

در چه بيماريهايي نوار عصب گرفته مي شود

سندرم تونل كارپ، نروپاتي اولنار، گزگز و مورمور اندامها، درد سياتيك، درد گردن و كمردرد، درد بخصوص درداي ناشناخته، تنگي كانال كمري، ضعف ماهيچه و ضعف عضلات، التهاب عضلات

چه لباسي براي نوار عصب و عضله بايد پوشيد؟

براي نوار عصب و عضله بايد لباس راحت پوشيد. چون ممكن است عضلات و تستهاي مختلفي از اعصاب لازم باشد. نبايد از وسايل آرايشي و لوسيون و كرم استفاده نمود.

مراکز نوار عصب:

خ. شریعتی روبروی پارک شریعتی. نبش کوچه پیروز. ساختمان شریعتی. طبقه اول واحد 10 تلفن [phone] و 09198045447

سطح مطلب: عمومی، کارشناسی، تخصصی و فوق تخصصی

مطالب مرتبط:

• آدرس مرکز نوار عصب و عضله
• چرا در دیابت نوار عصب و عضله گرفته می شود؟
• کم کاری تیروئید و نوار عصب