دیابت می تواند باعث عوارض متعددی در سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی و انواع مختلف درد در بخشهای بدن شود. اقدامات تخصصی طب فیزیکی  در این زمینه  به اقدامات پیشگیری، تشخیص، درمان و توانبخشی تقسیم می شود. هدف عمده در طب فیزیکی و توانبخشی، بهبود کیفیت زندگی است و برای رسیدن به این هدف از روشهای مختلفی استفاده می کند.

 مشاوره در میزان و نحوه انجام ورزش مناسب در افراد مبتلا به دیابت یا مستعد به دیابت بخصوص در افراد دارای اضافه وزن از جمله اقدامات پیشگیری و درمان دیابت است. بسیاری از افراد دچار بی حرکتی یا اضافه وزن مبتلا به بیماریهای  همراه مثل آرتروز می باشند  در این حالت درمان آرتروز و کاهش درد بیمار به بهتر شدن توانایی حرکت بیمار کمک می کند و  نهایتا باعث بیشتر شدن توانائی فرد در انجام ورزش می شود.

 درگیری عصب در دیابت شایع است و خود را بصورت گز گز و مورمور شدن، احساس داغ شدن یا سرد شدن قسمتی از بدن، احساس وجود سنگ ریزه موقع راه رفتن ، حتی دردهای تیر کشنده شدید یا حالت برق گرفتگی خود را نشان می دهند. گاهی التهاب عصب علایمی شبیه به دیسک و سیاتیک ایجاد می کند و مشکلاتی در درمان بیمار ایجاد می کند.   مثلا بيماران متعددي  به كلينيك طب فيزيكي و توانبخشي مراجعه مي كنند كه ابتدا تشخيص ديسك براي انها گذاشته شده اما مشخص مي شود كه علايم مربوط به التهاب شديد عصب سياتيك در اثر ديابت است. انواعي از درگيري عصبي وجود دارد كه  نوعي نوروپاتي مرتبط با ديابت است و با درمان دارويي بهبود مي يابد. تشخيص اين موارد با نوار عصب و عضله دقيق امكانپذير است. ممکن است  تشخیص و درمان این بیماریها یکی از زمینه های کاری متخصصین طب فیزیکی است. انجام نوار عصب و عضله در صورت لزوم می تواند نوع درگیری عصب، محل و شدت آنرا تعیین کند وبه تنظیم برنامه درمانی کمک نماید.

اختلالات پا بعلت اثر دیابت بر پوست، عروق و اعصاب پا شایع است. رفع مشکلات پا با معاینه ارزیابی پا و راه رفتن و تعیین نوع کفش و کفی لازم  انجام می شود. در مواردی خاص  مثل زخم کف پا   از کفشهای مخصوص که حداقل فشار را بر کف پا وارد می کنند استفاده می شود. متاسفانه برخی از زخمهای دیابتی منجر به قطع عضو میشود.

اختلال تعادل در پا در دیابت بعلت مشکلات در اعصاب پا ایجاد می شود و می تواند باعث زمین خوردن شود.ارزیابی تعادل و  تمرینات افزایش تعادل باعث پیشگیری ازاین خطر می شود. در اين افرائ مي توان با تمرينات تعادلي وضعيت حس عمقي را بهبود بخشيد و از زمين خوردن مكرر تا حد زيادي پيشگيري كرد.

   با توجه به استفاده از کمترین میزان دارو و اثرات پایدار درمانهای طب فیزیکی بخصوص برنامه های تمرینی برای هر بیمار، اقدامات درمانی طب فیزیکی برای درمان این بیماران بسیار سودمند می باشند. این درمانها شامل ورزشهای درمانی در کنار استفاده از روشهایی مانند لیزر، طب سوزنی، تحریکات الکتریکی، گرمای عمقی، تحریکات مغناطیسی محیطی ویا تحریکات مغناطیسی مرکزی بر سلولهای مغزی در موارد درد مقاوم است. این درمانها عوارض درمانهای داروئی را نداشته و مصرف دارو را به حداقل می رسانند.بعنوان مثال درگیری مفصل شانه در دیابت بطور شایعی دیده می شود این مشکل می تواند بصورت خشکی شانه، درد شانه در برخی حرکات بعلت ورم بافتهای اطراف شانه خود را نشان دهد. مشکل شانه در بیماران دیابتی به درمان مقاوم است. یکی از درمانهای این حالت تزریق کورتون در شانه است اما این تزریق بعلت بالا بردن قند خون باید بااحتیاط  انجام شود لذا انجام اقدامات طب فیزیکی  و فيزيوتراپي بخصوص ورزش درماني، شاك ويو يا ليزر درماني برحسب تشخص پزشك،  در این بیماران می تواند کمک کننده باشد. در بيماران ديابتي اين تزريقات بعد از پاسخ ندادن به ساير درمانها انجام مي شود.

اختلالات دست در دیابت شایع است. عمده ترین آنها خواب رفتگی وگزگز انگشتان، قفل کردن انگشتان يا انگشت ماشه اي، کاهش توانائی حرکت انگشتان است.

خواب رفتگی و گزگز انگشتان می تواند در اثر آسیب عصبی ناشی از دیابت باشد.  و گاهي به عنوان اولين علامت نوروپاتي ديابتي در نظر گرفته مي شود. گیر افتادن عصب در مچ دست نیز در دیابت شایع است. افتراق این مشکلات از یکدیگر و سایر بیماریها و درمان آنها با حداقل میزان دارو و بدون جراحی توسط متخصصین طب فیزیکی انجام می شود گاهی در اثر تورم رباط کف دست، انگشتان حالت قفل شدن یا گیر افتادن پیدا می کنند که همراه با درد است. دیابت در صورت عدم کنترل به مرور زمان باعث کاهش دامنه حرکتی انگشتان می شود  درمانهای طب فیزیکی به درمان این مشکلات کمک می کنند.

 مطالب مرتبط: