رزرو واتساپ
اینستاگرام
تلگرامنوار عصب صورت: راهنمای کامل برای تشخیص و درمان اختلالات عصبی و عضلانی
نوار عصب صورت | تشخیص و درمان اختلالات عصبی و عضلانی
نوار عصب صورت: راهنمای کامل برای تشخیص و درمان اختلالات عصبی و عضلانی
مقدمه
صورت انسان یکی از پیچیده‌ترین ساختارهای بدنی است که شامل عضلات، عصب‌ها و بافت‌های متنوعی می‌شود. کنترل دقیق حرکات صورت برای بیان احساسات، بلع، صحبت کردن و عملکرد چشم و دهان ضروری است. آسیب یا اختلال در عصب صورت می‌تواند منجر به ضعف، فلج یا مشکلات حرکتی و حسی شود. نوار عصب صورت یکی از مهم‌ترین روش‌های تشخیصی غیرتهاجمی است که به پزشکان کمک می‌کند تا علت ضعف عضلات صورت را دقیق‌تر شناسایی کنند و روند درمانی مناسب را انتخاب کنند.
نوار عصب صورت چیست؟
نوار عصب صورت یا Facial Nerve Electromyography (EMG) یک تست تشخیصی است که فعالیت الکتریکی عصب و عضلات صورت را اندازه‌گیری می‌کند. این تست به پزشک امکان می‌دهد تا:
- محل دقیق آسیب عصبی را تعیین کند (عصب محیطی، مرکزی یا ساقه مغز)
- شدت و گستردگی ضایعه را ارزیابی کند
- پیش‌بینی روند بهبود بیمار را انجام دهد
- برنامه ریزی برای روند فیزیوتراپی و توانبخشی و بیوفیدبک
- بررسی میزان پاسخ به درمان
- برنامه ریزی برای نوع جراحی مورد نیاز و امکان پذیر بودن آن
- بررسی میزان رشد عصب
- بررسی زنده بودن عضله و امکان پیوند عصب
تست معمولاً با تحریک خفیف الکتریکی عصب صورت و الکترودهای سوزنی کوچک و یکبار مصرف انجام می‌شود که در عضلات مشخص صورت قرار می‌گیرند. این الکترودها فعالیت الکتریکی را ثبت کرده و با تحلیل شکل موج‌ها و شدت آن‌ها، وضعیت عصب و عضله مشخص می‌شود.
کاربردهای نوار عصب صورت
- فلج بلز (Bell’s Palsy): شایع‌ترین علت فلج یک‌طرفه صورت ناشی از التهاب عصب صورتی
- فلج‌های ناشی از سکته مغزی: تعیین تفاوت بین فلج مرکزی و محیطی
- آسیب عصبی پس از جراحی یا تروما: ارزیابی میزان آسیب و احتمال بازگشت عملکرد عضلات
- اختلالات ژنتیکی یا ارثی عصب و عضله: مانند نوروپاتی‌های نادر یا دیستروفی عضلانی صورت
- دردهای مزمن صورت و اختلالات حرکتی: کمک به تشخیص علت گزگز، سفتی یا اسپاسم عضلات صورت
- بررسی بیماری‌های ضعف عضلات صورت مثل میاستنی
نحوه انجام تست نوار عصب صورت
آماده‌سازی بیمار
- پوشیدن لباس راحت
- شستشوی صورت و اجتناب از کرم یا لوسیون قبل از تست
- آگاهی بیمار از روند تست و احتمال احساس تحریک خفیف
مراحل تست
- تحریک عصب صورت و ثبت پاسخ آن از طریق الکترودهای ثبت‌کننده
- قرار دادن الکترودهای سوزنی کوچک در عضلات مشخص صورت
- انقباض عضلات به درخواست پزشک
- ثبت فعالیت الکتریکی و نمایش روی مانیتور
کل فرآیند معمولاً ۱۰ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد و عارضه خاصی ندارد، به جز احساس ناراحتی کوتاه مدت در محل سوزن.
اصول علمی و تحلیل نتایج
عضلات صورت توسط واحدهای حرکتی (Motor Units) کنترل می‌شوند. هر واحد حرکتی شامل عصب و فیبرهای عضلانی مرتبط است. نوار عصب صورت با تحلیل:
- ارتفاع موج‌ها
- تعداد واحدهای فعال
- عرض و شکل موج‌ها
وضعیت سلامت عصب و عضلات را تعیین می‌کند. مقایسه امواج دوطرف صورت شدت آسیب، مدت زمان آسیب، پیش‌آگهی و نیاز به درمان را مشخص می‌کند.
نوار عصب صورت در بیماران مختلف
کودکان
- مشابه بزرگسالان است اما نیاز به مهارت و صبر بیشتری دارد
- در شیرخواران سرعت هدایتی عصبی پایین‌تر است و همه اعصاب قابل بررسی نیستند
بزرگسالان
- برای تشخیص فلج بلز، سکته مغزی، آسیب ناشی از جراحی یا تروما استفاده می‌شود
- امکان بررسی پیشرفت درمان و تأثیر فیزیوتراپی و داروها وجود دارد
عوارض و مراقبت‌ها
- سوزن‌های یکبار مصرف و رعایت بهداشت، ریسک عفونت تقریباً وجود ندارد
- ممکن است درد مختصر یا کبودی جزئی در محل سوزن ایجاد شود
- بیماران با پیس‌میکر یا اختلالات خونریزی دهنده باید قبل از تست به پزشک اطلاع دهند
- مصرف داروهای ضد درد قبل از تست در صورت نیاز می‌تواند ناراحتی را کاهش دهد
مزایای نوار عصب صورت
- تشخیص دقیق علت فلج یا ضعف عضلات صورت
- ارزیابی شدت و گستردگی آسیب عصبی
- کمک به تصمیم‌گیری برای درمان غیرجراحی یا جراحی
- پیش‌بینی احتمال بهبود و زمان درمان
- پیگیری اثربخشی درمان‌های فیزیوتراپی یا دارویی
محدودیت‌ها
- نمی‌تواند اختلالات سیستم عصبی مرکزی (مثل ام‌اس) را به تنهایی تشخیص دهد
- نیازمند تجربه و تخصص بالای پزشک برای انجام و تفسیر تست است
- ممکن است در برخی کودکان یا بیماران حساس، انجام کامل تست دشوار باشد
نتیجه‌گیری
نوار عصب صورت یک ابزار تشخیصی امن، دقیق و غیرتهاجمی است که برای شناسایی اختلالات عصبی و عضلانی صورت کاربرد فراوان دارد. این تست به پزشکان کمک می‌کند درمان مناسب را سریع‌تر شروع کنند، روند بهبود را پیگیری کنند و کیفیت زندگی بیماران را ارتقا دهد.
مراکز انجام نوار عصب صورت در تهران
- کلینیک خصوصی دکتر غلامرضا رئیسی و دکتر طناز احدی
تهران، شریعتی روبروی پارک شریعتی، نبش کوچه پیروز، ساختمان شریعتی، طبقه اول، واحد ۱۰
تلفن: ۰۲۱-۲۲۸۸۲۸۳۱ | واتساپ: ۰۹۱۹۸۰۴۵۴۴۷ - بیمارستان دولتی فیروزگر
تهران، بخش طب فیزیکی و توانبخشی
تلفن: ۰۲۱-۸۲۱۴۱۲۲۹
رزرو نوبت مشاوره و تست تخصصی
برای نوار عصب و عضله، نوار عصب صورت، وتوانبخشی تخصصی فلج صورت با ما در تماس باشید.
تماس رزرو واتساپ